Enkele prenten Vesalius

Laurentius Phryesen, Spiegel der Artznei, 1518.

Phryesen, Laurentius (Laurens Frizen/Lorenz Fries). Spiegel der Artznei. 1518.

Medisch handboek met anatomische illustraties, bedoeld voor een professioneel (medisch) publiek.
Titelblad in 2 kleuren gedrukt.

Het overgrote deel van de illustraties zijn vergelijkbaare met deze hierboven: het zijn houtsnedes die in lopende tekst zijn geplaatst, zij laten ziekten en behandelwijzen zien maar laten geen anatomische details zien.

Bijzonder zijn deze twee los bijgebonden illustraties. De zijn zgn. fliegende Blatter of fugitive sheets. Dit zijn populaire anatomische tekeningen die zowel onder medici als onder het gewone volk circuleerden. Vaak (zoals in dit geval) is de maker onbekend. Deze twee zijn van goede kwaliteit, de maker was een bekwaam houtsnijder.

Met name deze houtsnede is interessant, omdat hier de ontwikkeling richting een meer realistische weergave zichtbaar is (de dode heeft individuele trekken) ten opzichte van eerdere, meer schematische anatomische illustraties. Bijzonder is ook dat naast het hele lichaam ook de anatomie van afzonderlijke lichaamsdelen gedetailleerd getoond wordt.

Houtsnede II

Initiaalletters zijn meestal in houtsnede uitgevoerd en voorzover ze van ander materiaal zijn gemaakt afgietsels. De Vesalius van 1543 is een van de weinige boeken met speciaal ontworpen intitialen.

Litho

De litho's van dit boek - vier dikke delen gevuld met al het fruit dat in Frankrijk te vinden was in het begin van de negentiende eeuw - zijn van onvoorstelbare kwaliteit. Gedrukt in kleur, daarna met de hand bijgewerkt. De kleuren zijn incidenteel met de hand toegevoegd of bewerkt. Bijzonder is de glans. Tegenwoordig gebruikt men daar 'spotlak' voor: een transparant glanzend laagje dat over delen van afbeeldingen wordt gedrukt. In de negentiende eeuw was het handwerk.

Litho's: Handgekleurd in serie

Lithografie: De Pomologia Batava verscheen in 1838. In alle catalogi (ook van antikwaren) staat dit boek als kleurenlitho te boek. Maar het is handgekleurd. In de inleiding beschrijft de auteur hoe de afbeeldingen zijn gemaakt: het zijn litho's in lichtgrijs die volgens zijn aanwijzingen met de hand zijn ingekleurd. Nu de oplage nog achterhalen!

Staalgravure I

Aquatint